در گفت‌ و گوی «فرصت امروز» با دکتر مجید متقی‌ طلب، رئیس پارک علم و فناوری گیلان مطرح شد / راه‌ اندازی مرکز بین‌ المللی صادرات و خدمات دانش بنیان

صادرات محصولات دانش‌بنیان و حضور در بازارهای جهانی همواره یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به تولیدکننده است که وقتی پای صحبت این تولیدکنندگان بنشینید اغلب برنامه‌هایی در بلند‌مدت برای پیاده‌سازی آن دارند، اما اساسا حضور در بازارهای بین‌المللی نیازمند چه مولفه‌ها و شرایطی است؟

آیا هر محصولی توانایی حضور در بازارهای تجارت جهانی را دارد؟ در این بین معاونت علمی و فناوری و پارک‌ها برای جان بخشیدن به صادرات محصولات دانش‌بنیان چه حمایت‌هایی به عمل می‌آورد؟!

حدود شش ماه پیش کنسرسیوم صادرات محصولات دانش‌بنیان در گیلان راه‌اندازی شد که این کنسرسیوم با هدف بازاریابی و صادرات محصولات فناور و دانش‌بنیان به کشورهای حوزه CIS فعالیت خود را شروع کرده است، برای کسب اطلاعات بیشتر به سراغ دکتر مجید متقی‌طلب، رئیس پارک علم و فناوری گیلان رفته‌ایم که در ادامه گفت‌وگوی «فرصت امروز» با این مدیر را می‌خوانید.

هدف از ایجاد این کنسرسیوم چه بوده است؟

شرکت‌های فناور مستقر در پارک‌های علم و فناوری اغلب در حوزه تخصصی کار خود یا حرفه‌ای شده‌اند یا در حال حرفه‌ای شدن هستند اما اینکه این شرکت‌ها لزوما بتوانند با فضای تجارت و فروش و بازاریابی آشنا باشند توقع بی‌جایی است، این در حالی است که حضور در بازار و فروش محصولات همواره دغدغه بزرگی پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان است. 

این بازارها به دو بخش بازار داخلی و خارجی تقسیم می‌شوند که در بخش تجارت داخلی معمولا شرکت‌ها و پارک‌ها از طریق نمایشگاه‌ها و حضور در مجامع مختلف و معرفی به مصرف‌کننده و بازار هدف، سعی در برقراری ارتباط بین تولیدکننده و مصرف‌کننده محصول دارند اما مسئله‌ای که هم باعث توانمندی این شرکت‌ها می‌شود و هم موجب رشد اقتصادی و در عین حال توانمندی کشور خواهد شد صادرات محصولات دانش‌بنیان است و این صادرات مربوط به چگونگی حضور در بازارهای جهانی است.

صادرات محصولات دانش‌بنیان مسئله‌ای است که اغلب با اتکا به خود شرکت‌ها اتفاق نمی‌افتد و نیاز به یک محرک و همچنین راهنمایی وجود دارد که بتواند مسیر را برای محصولات دانش‌بنیان سهل کند، از این رو ما تصمیم به راه‌اندازی یک کنسرسیوم برای مدیریت صادرات محصولات دانش‌بنیان گرفتیم.

اعضای این تشکل چه کسانی هستند؟

این کنسرسیوم فعلا متشکل از 25شرکت فناور مستقر در پارک علم و فناوری گیلان و چند نفر از سرمایه‌گذاران برای حمایت از صادرات محصولات دانش بنیان است. این 25 شرکت در حوزه‌های مختلف صاحب محصول و خدمات قابل صادرات هستند و برخی هم در حال صادرات محصولات دانش‌بنیان هستند، تعدادی از این شرکت‌ها هم در حوزه مدیریت صادرات دارای تجربه‌های موفق هستند و بازارهای جهانی را به خوبی می‌شناسند.

نقش پارک در این تشکل چیست؟

این کنسرسیوم زیر نظر پارک علم و فناوری گیلان فعالیت می‌کند و پارک برای حضور فعال در این کنسرسیوم درصدی از سهام آن را گرفته و یکی از اعضای آن محسوب می‌شود، این امر موجب به وجود آمدن اطمینان برای ادامه مسیر و اظهار تمایل با اطمینان بیشتر از سوی سایر شرکت‌های دانش‌بنیان به این کنسرسیوم خواهد شد.

با توجه به زمان کمی که از راه‌اندازی این تشکل گذشته آیا صادراتی هم صورت گرفته است؟

پیش از این شرکت‌های مستقر در پارک گیلان صادرات محصولات مختلف در حوزه نرم‌افزار و ساخت و تولید را داشته‌اند و پارک علم و فناوری گیلان یکی از پنج‌درگاه اصلی کشور برای صادرات محصولات دانش‌بنیان است، اما طی نخستین اقدام ویژه کنسرسیوم که با حضور در نمایشگاه باکو رخ داد، این کنسرسیوم توانست با برخی مسئولان ارتباط برقرار کرده و قراردادی در حال امضا است که پس از انجام، رسانه‌ای خواهد شد.

همچنین این کنسرسیوم در منطقه آزاد انزلی ثبت شده و در حال حاضر یک پروپوزال آماده شده تا یک نمایشگاه دائمی محصولات و خدمات دانش‌بنیان در منطقه آزاد انزلی ایجاد شود تا برای همه سرمایه‌گذاران و تاجرانی که به منطقه آزاد می‌آیند مکانی آماده و در دسترس وجود داشته باشد تا از همه پارک‌های علم و فناوری کشور در این فضا حضور داشته باشند.

سطح آمادگی این فناوری‌ها چطور بررسی می‌شود؟

تی آر ال یا همان سطح آمادگی فناوری یکی از شاخص‌های جهانی برای صادرات فناوری‌ها به شمار می‌آید که این محصولات مختلف پس از بررسی یک نمره تی‌آر‌ال می‌گیرند و با تعیین درجه فناوری از نظر سطح آمادگی بهتر می‌توان روی مسئله جذب سرمایه‌گذار و قابلیت آن فناوری برای جذب سرمایه‌گذار مانور داد، البته نباید فراموش کنیم که تی‌آرال تنها یک مولفه است و علاوه بر آن باید مولفه‌های دیگر هم در نظر گرفته شود.

از این رو ما طی اقداماتی قصد داریم پس از بررسی سطح آمادگی فناوری‌ها، به بررسی امکان جذب این فناوری‌ها در صنعت بپردازیم و همچنین شرایط و تعداد سرمایه‌گذاران بالقوه را هم بررسی کنیم تا در نهایت فناوری‌هایی را که نمره 7به بالا دارند، در فن بازار و نمایشگاه منطقه آزاد انزلی برای جذب سرمایه‌گذار نمایش دهیم و یک مرکز بین‌المللی صادرات و خدمات دانش بنیان از همه پارک‌ها و دانشگاه‌ها را راه‌اندازی کنیم.

***

محمد تقی فرجی زاده:

حضوری که نتیجه‌اش برد - برد است

کنسرسیوم دانش محور منطقه آزاد انزلی در آبان ماه سال گذشته به یاری 22شرکت دانش بنیان عضو پارک گیلان و با حمایت پارک که خود یکی از اعضای کنسرسیوم بود تشکیل شد، در مرحله اول هدف اصلی از راه‌اندازی این تشکل ایجاد یک پایانه صادراتی فن بازار جمهوری اسلامی ایران جهت ارائه خدمات و محصولات شرکت‌های دانش بنیان به کشورهای CIS بود تا بازوی اجرایی فن بازار ایران باشیم و در صورت لزوم درگاهی برای واردات و تامین قطعات، لوازم و تجهیزات تخصصیِ مورد نیاز شرکت‌های دانش بنیان داخلی است، به علاوه با وجود این تشکل می‌توان از خروج مواد و محصولات خام از کشور جلوگیری کرد.

تشکلی با مزایای بسیار

با راه‌اندازی این تشکل می‌توان علاوه بر استفاده از تمام مزیت‌ها و ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی بستری مناسب برای همکاری با نهادهای دانش بنیان از جمله پارک‌های علم و فناوری داخلی و در مقیاس بین‌المللی ارتباطاتی برقرار کرد تا زودتر بتوان ارتباط بین ایده پرداز و سرمایه‌گذار خارجی را برقرار کرد.

از دیگر مزایای این تشکل حذف واسطه‌ها و حلقه‌های مفقوده در بخش صادرات و سرمایه‌گذاری است، همچنین صرفه جویی‌های ناشی از مقیاس از نظر تمرکز فعالیت‌های خدماتی موردی است که به آن توجه شده به این معنا که با استفاده از ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی هزینه‌های حمل‌و‌نقل، باربری و انبارداری حذف می‌شوند که می‌تواند کمک زیادی به صاحبان شرکت کند.

جریان به همین جا ختم نمی‌شود و قصد داریم در آینده‌ای نزدیک با ایجاد یک برند ملی از محصولات صادراتی با تاکید بر دستاوردهای پژوهشی و فناوری نام محصولات ایرانی را در بازارهای جهانی بشناسانیم، حتی قصد داریم که صنایع بسته‌بندی را در این منطقه راه‌اندازی کنیم تا همه محصولات با یک برند خاص صادر شوند.

حضور برد - برد برای اعضای کنسرسیوم

تمامی شرکت‌هایی که تمایل داشته باشند، پس از بررسی محصولات و خدماتشان، از اعضا و سهام داران این تشکل خواهند شد، پس از آن هر شرکتی که بتوانیم از طریق این تشکل محصولش را در بازارهای جهانی بفروشیم بسته به میزان و حجم صادرات آن محصول درصدی از فروش به تشکل برمی‌گردد و بین سهام داران تقسیم می‌شود، در واقع این یک نتیجه برد برد برای صاحبان شرکت‌هاست، چرا که با معرفی محصول‌شان هم ممکن است موفق به صادرات آن شوند که نتیجه موفقیت‌آمیزی هم برای تشکل و هم شرکت صاحب محصول به بار می‌آورد و هم در نهایت همه اعضا در درآمدزایی تشکل سهیم هستند.

همه توانمندی‌های ایران و همه نیازهای جهان

یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایی که به‌شدت توسط تشکل دنبال می‌شود نیازسنجی بازارهای جهانی و همچنین برآورد توانمندی‌های داخلی است، هر کشوری براساس شرایط خود نیازهای متفاوتی در بخش‌های مختلف دارد که ما باید ببینیم براساس توانمندی‌های داخلی چگونه می‌توانیم با صادرات نیاز آن کشور را مرتفع کنیم. اما در مجموع در بخش نانو و کشاورزی بیشترین قابلیت‌های را داریم.

مدیر عامل کنسرسیوم و مدیر شرکت کاسبین سامان آبراه