بیکاری، تهدیدی برای سلامتی

بیکاری یکی از مهم ترین عوامل تهدید کننده سلامتی است. سالانه، بیکاری موجب مرگ 14هزار فرانسوی می شود. این رقم چهار برابر مرگ ومیر بر اثر تصادفات جاده ای است؛ موضوعی که همانند یک تابو در سطح جامعه شده و حساسیت محققان را برانگیخته تا درباره علل آن و سلامتی بیکاران مطالعه کنند. افزایش ریسک تصادفات رانندگی و مشکلات روانی فاکتورهای مهمی هستند که در پی بیکاری می توانند برای فرد به وجود بیایند و سلامتی اش را به خطر بیندازند. 

احتمال مرگ ومیر افراد بیکار سه برابر افراد دیگر است

«کار» ابتدایی ترین حق طبیعی انسانی است، چرا که نوع بشر در پاسخ به نیاز های خود ناگزیر از انجام آن است و مهم ترین، مبرم ترین و ضروری ترین حق هر فرد است چرا که درصورت نبود شرایط کار شرایط زیستی بشر به شدت به خطر می افتد. نبود شرایط کار، یعنی بیکاری و هر چه نرخ بیکاری بالا رود در مقابل درآمد فرد و خانوار پایین خواهد آمد و کاهش درآمد هم یعنی افزایش فقر. فقر هم تاثیر تعیین کننده ای در توسعه نیافتگی و پسرفت کشور در همه شئونات دارد. نبودِ شرایط کار رواج بیکاری را به دنبال دارد و این آغاز فاجعه ای است که شرایط زیستی را هدف گیری می کند.

بیکاری واژه ای است که باتاثیرات مخرب و مستمر، بسیاری از مشکلات را تولید می کند. بیکاری در یک کلام مساوی است با انواع فقر که مهم ترین آن فقر اقتصادی است که خود مولد اعتیاد، طلاق، تن فروشی و فحشا، بی سوادی، بی خانمانی، دزدی، جرم و جنایت است. به همین دلیل است که در بسیاری از زندا ن ها افراد زندانی به کارهای گوناگون گماشته می شوند تا میزان بزهکاری افزایش نیابد. بیکاری موجب بی قیدی و مسئولیت ناپذیری، عقب ماندگی و توسعه نیافتگی می شود و سبب ساز اصلی آسیب های اجتماعی، گسترش لمپنیزم و اوباشی گری، ناامنی اجتماعی و انواع فساد هایی که اساس یک جامعه را به تباهی می کشد.

«کار» حق قانونی انسان هاست چرا که از جمله حقوق طبیعی است که طی مبارزات کارگران و زحمتکشان سراسر دنیا رسمیت یافته و قانونمند شده و پرداختن به این حق برای دولت ها الزامی است.

کار، بخش مهمی از زندگی انسان را تشکیل می دهد و در تشکیل هویت انسان، ایجاد هدف و مقصود مشترک، فراهم آوردن ارتباط خارج از چارچوب روابط خویشاوندی، تنظیم اوقات فراغت و فعالیت و نیز برآوردن نیازهای مادی انسان مهم ترین نقش را دارد. کار می تواند سبب ایجاد فشار روانی و مخل سلامت جسمی و روانی فرد باشد، اما با این همه باید بدانیم که بیکاری عامل استرس آور شدیدتری است؛ به نحوی که از دست دادن کار واکنش هایی شبیه به سوگواری ایجاد می کند. مطالعات حاکی از آن بوده است که بیکاری و آسیب های اجتماعی با یکدیگر ارتباطی مستقیم دارند.

براساس مطالعاتی که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفته، هر ساله در فرانسه 14هزارنفر به خاطر اثرات بیکاری می میرند. این رقمی بسیار قابل توجه و نگران کننده است که اهمیت عدد بیکاران را نشان می دهد و به عوامل بسیاری وابسته است. مواردی از قبیل مصرف زیاد مواد مخدر، اعتیاد به الکل و تغذیه نامناسب. به طور کلی می توان گفت بیکاری سبب برهم خوردن تعادل و سبک زندگی فرد می شود. بیکاری همین طور می تواند تاثیرات منفی دیگری بر سلامت فرد بگذارد مانند افسردگی و مشکلات خواب.

نتیجه این پژوهش ها مشخص کرد در زمینه های شکایت جسمانی، وسواس و اجبار، حساسیت در روابط متقابل، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس بیمارگونه یا فوبیا، اندیشه های حاکی از بدگمانی و قطع ارتباط با واقعیت، میزان آسیب روانی در جوانان بیکار به میزان چشمگیری از نظر آماری بالاتر از جوانان شاغل بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت میان بیکاری و آسیب های روانی ارتباط چشمگیری وجود دارد. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که گاه ممکن است فردی که گرفتار مشکلات روانی است از یافتن شغل محروم بماند، اما بررسی یافته ها بیشتر حکایت از نقش بیکار بودن بر ایجاد نشانه های روانپزشکی دارد.

همچنین این قضیه می تواند احتمال انفارکتوس، بیماری های قلبی عروقی و برخی از انواع سرطان را تا ۸۰ درصد بالا ببرد.

نکته دیگر اینکه براساس آماری که در سال ۲۰۱۵ به دست آمده، ۶۰۰ مورد خودکشی به طور مستقیم در ارتباط با بحران های اقتصادی سال ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰ بوده است.

مادلین کورس، روانشناس و عضوجامعه مقابله با بیکاری به بررسی بیکاری و تاثیرات آن بر جامعه پرداخته است. در اینجا به طور خلاصه به نکات مهم این مبحث می پردازیم.

شرایط زندگی برای بیکاران بسیار دشوار است. آنها بقیه افراد را مسئول بیکاری خود می دانند و همه را متهم می کنند. افرادی که در این شرایط قرار دارند به راحتی نمی توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و دوست ندارند دیگران از مشکلات شان آگاه شوند. به همین دلیل با اینکه میزان مرگ ومیر بر اثر بیکاری چهار برابر مرگ بر اثر تصادفات جاده ای است هنوز ارگان مشخصی تشکیل نشده که برای کاهش اثرات بیکاری روی فرد تلاش کند. باید شرایطی پیش بیاید که برای آنها همانند افراد بازنشسته امکانات ویژه فراهم شود. باید متخصصانی باشند که با آنها درباره شرایط و مشکلات شان صحبت کنند و به آنها راهکار بدهند.

بیکاری مهم ترین علت افزایش بزهکاری‏ های اجتماعی است و ارتباط افزایش بیکاری با افزایش بزهکار در جامعه مدت‏هاست ثابت شده است. کاهش روابط اجتماعی و سست شدن پیوند فرد با پیکره اجتماع از دیگر آثار سوء بیکاری است. اجتماعی که در آن بیکاری ریشه دوانیده باشد، به سرعت شاهد کاهش جریان‏ های اجتماعی مثبت خواهد بود و مباحثی همچون سازگاری، همکاری، توافق در مقابل تعارض و مخالفت رنگ می‏بازد. در چنین شرایطی نیازهای فردی و خانوادگی فرد نادیده می‏ ماند و او برای برآورده کردن نیازهای خود به هر وسیله‏ ای متوسل می شود. در جامعه متعادل، نیروی کار متخصص در جای خود مشغول است، همه مردم نیازهای یکدیگر را برآورده می کنند، اما بیکاری در جامعه خلأ بزرگی ایجاد و شاخصه توسعه اقتصادی و اجتماعی را با مشکل روبه رو می کند. بدیهی است نخستین تاثیر بیکاری، کاهش درآمد است و کاهش درآمد نه فقط یک فرد و یک خانواده، بلکه کل جامعه را تحت تاثیر قرار می‏دهد. در جامعه‏ ای که عرضه و تقاضا متعادل نباشد، رونق اقتصادی به چشم نمی‏ خورد و واسطه‏ گری و دلالی و روی آوردن به مشاغل کاذب و فساد، افزایش پیدا می کند. کاهش توسعه اقتصادی و کاهش رفاه اجتماعی از دیگر تبعات سوء بیکاری در عرصه اجتماع است و اقشار فقیر که نیازمند کمک‏ رسانی از سوی نهادهای حمایتی هستند بیش از گذشته در تنگنا قرار می‏گیرند.

برای کاهش اثرات روانی بیکاری بر افراد مهم ترین نکته این است که فرد بیکار از تنهایی بپرهیزد. اگر برایش امکان ندارد با دیگران درباره شرایطش صحبت کند، باید به انجمن هایی که برای کمک به این افراد تشکیل می شوند، مراجعه کند. در این انجمن ها با سایر کسانی که مانند خودش هستند آشنا می شود و می بیند که آنها هم مشکلات مشابهی دارند. در این انجمن ها به جز این موارد افرادی هستند که به غیر از پیدا کردن کار، به آنها مشاوره های فردی می دهند و کم کم به واسطه این مشاوره ها می تواند به زندگی عادی خود بازگردد. همچنین به آنها آموزش داده می شود در صورت از دست دادن کار نباید سبک زندگی خود را تغییر دهند. سروقت بخوابند و بیدار شوند، مانند گذشته غذا بخورند و فعالیت ورزشی داشته باشند. برای خود وقت بگذارند و کارهای کوچک نشاط آور انجام دهند و بیشتر وقت خود را در تنهایی نگذرانند. همچنین به فعالیت های اجتماعی داوطلبانه بپردازند و از مصرف الکل و موادمخدر خودداری کنند.