بار کجی که به منزل نمی رسد

یکی از مواردی که در کاهش سطح اقتصاد کشورهای مختلف تاثیر گذار است، وضعیت نرخ سود و دلار است. درواقع بسیاری از دولت ها، به ویژه دولت های در حال توسعه، برای افزایش سطح اقتصاد خود در تلاشند تا زیرساخت های خود را بهبود بخشند. بخش مهمی از بازسازی زیرساخت های اقتصادی به اعمال پاره ای از اصلاحات در بخش ارز و نرخ ارز بازمی گردد. مشکل رایج در حوزه نرخ ارز، چند نرخی بودن آن و عدم یکپارچگی قیمت ارز در سراسر کشور است. اما این چند پارگی چه تاثیراتی دارد؟

پاسخ تاسف بار است. به بیانی واضح تر، چند نرخی بودن ارز نه تنها به وضعیت تولید و خدمات داخلی بلکه بر وضعیت صادرات نیز اثرگذاری منفی خواهد داشت. کشورهای موفق در عرصه تولید و صادرات سال هاست بر دست یافتن به نرخی مشخص برای ارز تاکید دارند. کاهش فساد مالی، افزایش بازدهی مالی در درازمدت، رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده و کاهش تلفات منابع و خدمات ملی از مهم ترین مزایای رسیدن به نرخی باثبات در حوزه ارز است.

کشورهای آسیایی

اگرچه اغلب کشورهای آسیایی در گروه و رده بندی کشورهای در حال توسعه قرار می گیرند، اما با این وجود، برخی کشورهای منطقه نیز بین کشورهای توسعه یافته یا در آستانه پیوستن به جمع این کشورها قرار دارند، بنابراین می توان یکی از چالش های مهم برای اغلب کشورهای آسیایی را مشکل در یکپارچه سازی وضعیت نرخ ارز و واردات و صادرات دانست. درواقع اگر قرار است کشورهای آسیایی نیز مثل کشورهای اروپایی به یکپارچگی در نرخ ارز و صادرات دست یابند، بهتر است ابتدا به توسعه زیرساخت های مهمی مثل مسائل مرتبط با نرخ ارز بپردازند.

اگرچه کشورهای بزرگ و مهم مناطقی از آسیا، مثل کشورها شرق یا جنوب آسیا با تکیه بر تشکیل کنفرانس ها، سمینارها و همبستگی های مالی در تلاشند نرخ ارز را نیز تحت کنترل درآورند، اما با این وجود، هیچ همبستگی مشخص و قابل اطمینانی مثل همبستگی کشورهای حوزه یورو بین این دولت ها وجود ندارد.

بر همین اساس است که وضعیت نرخ ارز در برخی کشورهای منطقه وضعیتی مشابه با یک کلاف سردرگم پیدا کرده است. درواقع تا زمانی که کشورهای منطقه در حوزه توسعه زیرساخت های نرخ ارز به وضعیتی قابل قبول دست نیافته اند، نمی توان به آینده صادراتی و رشد بلند مدت آنها امیدوار بود. چند نرخی بودن ارز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه منطقه مانند یک آفت جدی عمل کرده و رشد اقتصادی را با وقفه رو به رو می کند.

با این وجود کشوری مثل چین که در رقابتی جدی و ساختاری با ایالات متحده قرار دارد، تلاش کرده میزان آسیب پذیری خود را نسبت به نوسانات دلار به حداقل برساند. افزون بر اینها دولت چین با تغییر رویکرد اقتصادی (دولت محور) خود نسبت به چند سال گذشته، در تلاش است فعالان بخش خصوصی را نیز مانند سایر ارکان اقتصادی رشد دهد.

این تلاش ها باعث شده اهمیت وضعیت نرخ ارز برای فعالان اقتصادی هر دو بخش این کشور حائز اهمیت تلقی شده و در نتیجه نوسان های بازار چین به دقت مورد توجه کارشناسان اقتصادی قرار گیرد.

فیلیپین

یکی از پرسش های تکراری در خصوص وضعیت اقتصاد آسیا این است که آیا می توان با تکیه بر نو آوری نرخ آسیب پذیری از چند نرخی بودن ارز جلوگیری کرد یا آن را کاهش داد؟

فیلیپین از جمله دولت هایی است که تلاش کرده طی دو دهه اخیر پاسخی مناسب برای این پرسش پیدا کند. نگاهی به رشد اقتصادی سریع بخش خصوصی طی دو دهه اخیر در این کشور نشان می دهد این کشور در شرایطی مثبت و نزدیک به اهداف خود قرار دارد.

با این وجود، فیلیپین هنوز هم در شرایط مشکل با وضعیت نرخ ارز قرار دارد. درواقع عدم اطمینان از شرایط ارز دلار باعث شده بسیاری از سرمایه گذاران این کشور با وجود موفقیت های تجاری همچنان به ارز به عنوان یک مسئله چالش برانگیز نگاه کنند.

اندونزی

رشد اقتصادی اندونزی طی دهه های اخیر قابل توجه است. درواقع اندونزی در گروه کشورهایی طبقه بندی می شود که نسبت به برنامه های بلند مدت خود، صعودی چشمگیر را تجربه کرده اند. در این میان نمی توان منکر نقش مهم بخش خصوصی در افزایش رشد این کشور شد. شرکت های خصوصی فعال در عرصه تجارت الکترونیک بالغ بر 500 میلیون دلار در این حوزه سرمایه گذاری کرده اند که این رکورد نسبت به رکورد فیلیپین با 445 میلیون دلار چشمگیر تر است.

اندونزی برای رسیدن به رکورد موجود، تلاش های پرشماری انجام داده که دستیابی به نرخ ارز ثابت و مشخص از مهم ترین تلاش های این کشور محسوب می شود.

همین فعالیت های موفق تجاری باعث شده اندونزی به پناهگاهی امن برای جذب سرمایه های در گردش خارجی تبدیل شده و پیش بینی می شود تا پایان سال 2020 حجم سرمایه های خارجی جذب شده توسط این کشور به بیش از 20 میلیارد دلار برسد.

فعالیت های مثبت اندونزی در حوزه اعتماد سازی برای جذب سرمایه های خارجی می تواند به الگویی عملی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه و نیازمند جذب سرمایه تبدیل شود.