گفت و گوی «فرصت امروز» با اعظم ترکان، هنرمند صنایع دستی / آفرینش هنری از آهن و مس

متولد یکم بهمن ماه 1354 از اصفهان است. در هنرستان هنرهای زیبا درس خوانده و در دانشگاه هم فوق دیپلم فرش گرفته و کارشناسی اش را هم در رشته صنایع دستی گذرانده است. در ادامه و در مقطع ارشد هم در رشته پژوهش هنر تحصیل کرده است. هم اکنون در دانشگاه نیز تدریس می کند.

پدرش هنرمند چوب و صنایع چوب بوده و به همین دلیل شوق و ذوق نسبت به چوب و صنایع دستی در او ایجاد می شود. مادرش از مهم ترین حامیانش بوده و به طور کلی خانواده پشت و پناهش بوده اند. در این گفت وگو از آغاز به کار در این رشته هنری گفته، آثاری که خلق کرده و به طور کلی در مورد بازار کار صنایع دستی توضیحاتی به «فرصت امروز» داده است.

گام های نخست ورود به عالم هنر

به هنر و نقاشی علاقه داشتم و از سال 72 با توجه به علاقه زیاد به این رشته هنری، مجوز آموزشگاه هنر را از سازمان فنی وحرفه ای گرفتم و آموزش رشته های هنر از جمله نقاشی آبرنگ، رنگ روغن، نقشه فرش و رنگ و نقطه را آغاز کردم. در سال 79 از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و از آموزش و پرورش مجوز غیرانتفاعی هنر گرفتم و در رشته های مختلف هنر، هنرجو گرفته و تدریس را شروع کردم.

در سال 81 با موسسه ای در اصفهان به نام موسسه فرهنگی هنری بهروش در رشته های دیگر همکاری کردم و از صنایع دستی اصفهان نیز مجوز گرفته و به فعالیتم ادامه دادم و با توجه به علاقه زیادی که به رشته ساخت جواهرات داشتم، شروع به کار کردم همچنین در زمینه های ملیله کاری با نقره و مس و میناکاری و بعد کم کم خاتم و نقاشی انگشتر و دستبند و مدال و گوشواره با مدل ها و جنس های مختلف و در بعضی مواقع ظروف و قاب هم کار می کنم.

اوضاع بازار کار

بازار کار در حال حاضر در رشته های صنایع دستی خیلی ضعیف است ولی چون جواهرات را بیشتر خانم ها استفاده می کنند و زینتی محسوب می شود، استفاده کنندگانش را هنوز دارد و به همین دلیل کماکان از بازار مناسبی برخوردار است.

وی محل فروش آثار را نمایشگاه هایی می داند که در سطح استان اصفهان و سایر استان ها برگزار می شوند.همچنین فضای مجازی را مکانی مناسب و به صرفه برای فروش آثار معرفی می کند. اداره ها و سازمان ها نیز از دیگر مکان هایی هستند که می توانند جزو خریداران و مشتریان آثار ترکان باشند و با پیگیری هایی که در اداره ها داشته توانسته آثارش را به آنها بفروشد.

هنر بی رقیب اما مهجور

برای معرفی آثارمان باید در نمایشگاه های زیادی اعم از داخلی و خارجی حضور داشته باشیم. ترکان با بیان این جمله اضافه می کند: حضور در نمایشگاه های خارجی قبلا با هزینه دولت بود اما در حال حاضر بیشتر با هزینه خود هنرمند است. البته در بعضی مواقع ارتباطات هم تاثیر دارد.

وی می افزاید: هنرمندان واقعی کمتر از بنیه مالی قوی برای چنین هزینه هایی برخوردار هستند. بنابراین باید روش های تسهیل گری مفیدی در این زمینه صورت گیرد چون اگر همین رویه ادامه یابد، سرمایه گذارانی که کمتر با هنر آشنایی دارند، به این نمایشگا ه ها راه می یابند و آثاری را معرفی می کنند که شاید بهترین های ایران نباشند.

در نتیجه این مسئله در نهایت آسیبی جدی برای هنر ایرانی محسوب می شود که در هیچ جای دنیا رقیب ندارد. به این مشکلات باید ورود صنایع دستی چینی به بازار ایران را هم اضافه کنیم؛ آثاری با کیفیت نازل که عموما صنایع شرکتی و ماشینی محسوب می شوند تا صنایع دستی. بنابراین دولت و مسئولان باید حرف های شان را به سمت عملیاتی شدن پیش ببرند.

این فعال صنایع دستی می گوید: ما در زمانه کنونی بهترین فرصت را داریم که از طریق صادرات غیرنفتی یعنی صنایع دستی، ارز وارد کشورمان کنیم و اگر این فرصت را از دست بدهیم، کشورهای دیگری بازارهای جهانی را تصرف می کنند.

قیمت ها و آموزش ها

بیشتر آثارم از مبلغ 5000تومان تا 35000 تومان قیمت گذاری شده اند. ترکان با بیان این جمله اضافه می کند: تفاوت قیمت تولید تا فروش هر کدام در حد 20درصد هم نیست چون خودم هم بهتر می دانم که آثار بیشتری تولید و با قیمت مناسب ارائه کنم. برای حضور در این رشته هنری چه آموزش هایی نیاز است و درچه آموزشگاه هایی می توان این هنررا آموخت؟

این سوالی است که ترکان در پاسخش می گوید: برای شروع کار در رشته های هنری در ابتدا باید علاقه وجود داشته باشد. در ادامه مراجعه به آموزشگاه های سازمان فنی وحرفه ای و کلاس های آزاد از بهترین راه های یادگیری هنرهای مختلف است، اما در رشته مورد علاقه ترکان ابزار ریز و درشت و مواد اولیه متنوعی برای آفرینش هنری وجود دارد.

این هنرمند اصفهانی در این باره به «فرصت امروز» می گوید: ابزارها چند نوع است؛ ابزارهایی برای طراحی و ابزارهایی برای ساخت اثر هنری. پنس، قیچی، سیم چین، انبردست، دستگاه نورد، دستگاه سیم پیچ، دستگاه سیم شبکه، قالب هایی برای حالت دادن و فرم دهی کار، سندان، سه پایه، کپسول گاز، سری های مشعل زا و اسیدشست وشو از جمله ابزارها و مواد ساخت آثار هنری در رشته ما به شمار می روند. مواد اولیه هم شامل شبکه نقره یا شبکه مس، سیم لحیم، موم، ورق آهن و. . . می شود.

وی اضافه می کند که برای خرید این ابزارها و تهیه این مواد بین 20 تا 50میلیون تومان باید هزینه شود.ترکان همچنین به ابزارها و وسایلی اشاره دارد که خود هنرمندان به فراخور نیاز و طی کار به صورت دست ساز می سازند.

از آنجایی که بعضی از هنرمندان بعد از اینکه در کار تبحر لازم را به دست آوردند به سراغ راه اندازی کارگاه های شخصی خود می روند، در این ارتباط و در مورد هزینه های احتمالی راه اندازی چنین کارگاه هایی از ترکان پرسیدیم که در پاسخ گفت: برای راه اندازی یک کارگاه در ابتدا باید مکان تهیه شود که تا 200میلیون تومان برای این منظور هزینه شود. همچنین برای خرید ابزارهای لازم تا 500میلیون تومان سرمایه اولیه نیاز است.