درسهایی از بانوی ترکمن کارآفرین صنعت فرش – ( قسمت چهارم) / وقتی کارآفرین، "خیّر" می شود!

در دوران خدمتم در جهاد، وقتی خانمهای بافنده فرش را می دیدم که اسیر قیمتگذاری های ناعادلانه دلالان شده اند، با خودم می گفتم:

"خدایا به من امکانات و سرمایه ای بده بتوانم معیشت این زنان محروم و شریف را تأمین کنم"

این جمله چشم انداز خانم قربان تاج پوری (مدیرعامل شرکت تولیدی و صادرات فرش و صنایع دستی سولماز آق قلا) است که در سال 1395 به عنوان کارآفرین برتر استان گلستان انتخاب شده و از سوی وزیر کشور به عنوان نماینده ایشان برای پیگیری مشکلات و رفع موانع فعالان در حوزه کاری خود انتخاب شده است.

خانم "پوری" چهار هزار نفر (4000 نفر) از زنان بیکار و بی سرپرست و بدون درآمد از 95 روستای کشور ، توابع استان گلستان تا خراسان شمالی را با آموزش قالی بافی و سایر صنایع دستی بومی صاحب شغل و درآمد نموده است. شاغلین تحت پوشش ایشان، اکثراً از طبقات محروم جامعه و در مناطق دورافتاده و روستاهای فاقد امکانات لازم هستند و با تدابیر این بانوی کارآفرین، با دست رنج خود قادر به تأمین هزینه های روزانه زندگی خانواده خویش می باشند. ایشان می گوید:

"زنانی که با ما کار می کنند شبکه ای را در مناطق مختلف جغرافیایی تشکیل داده اند؛ ما سفارش را که می گیریم بعد به آن ها سفارش می دهیم و الان دیگر فقط قالی های نقش ترکمن نمی بافیم، هر مدلی که به ما سفارش بدهند می بافیم، مهم این است که بتوانیم شرایط اشتغال را برای اعضای شبکه خود فراهم کنیم. حقوق  این زنان زیاد نیست و به طور متوسط چند صد هزار تومان است، اما با همین هم آن ها بسیار راضی هستند و داشتن شغل برای آن ها خیلی مهم است."

یکی از روش های ترویج کارآفرینی در میان زنان و روستاها، استفاده از الگوی نقش زنان موفق بومی است. این سلسله مقالات به بررسی زندگی پر فراز و نشیب این کارآفرین برتر ایرانی و مسیر شکل گیری کارآفرینی ایشان اختصاص دارد.

جنبه های اجتماعی کارآفرینی زنان

من معمولا خیلی به ندرت در خانه بافنده ها غذا یا چای میخورم چون ممکنه اون شخص غذای یک هفته ی بچه ی خودش را جلوی من بگذارد به همین خاطرهیچ وقت داخل خانه کسی نمیروم .یک روز برای بازدید به روستای چنارلی رفتیم و من خیلی اتفاقی دلم خواست که منزل آنها غذا بخورم حتی به راننده گفتم که اگر از ما دعوت شد به داخل خانه حتما برویم.

راننده گفت خانم پوری غذا داخل ماشین هست اما من گفتم نه من میخواهم بروم داخل خانه. آن خانم زمانی که به من تعارف کرد که یک چای با هم بخوریم من سریع رفتم داخل خانه.دیدم کنار بخاری داخل گهواره یک بچه به شدت تب دارد.با رنگ زرد و به شدت مریض است  از مادر بزرگ اون بچه علت رو جویا شدم ایشون گفتند که این بچه یکسال و نیم سن داره و از زمان تولد همیشه مریض بوده بارها این بچه را به دکتردر مراوه تپه بردیم اما بی تأثیر بوده .

من از بچه عکس گرفتم برای دکتر نقاش پور یکی از بهترین متخصص کودکان در گرگان فرستادم. و با ایشان تماس گرفتم و شرح بچه را برای دکتر توضیح دادم. دکتر نقاش پور از من درخواست عکس های بیشتری کرد و گفت که این بچه حتما فردا به مطب آورده بشود چون که مریضی حادی دارد. و من مادر و بچه رو با خودم به گرگان آوردم نزد دکتر نقاش پور. دکتر تشخیص داد که دو کلیه این بچه به علت شیر مادر سنگ ساز شده و پس از سنگ شکنی و قطع شیر مادر توانست اون بچه رو مداوا کنه. آن گرسنگی من بی علت نبود که در آن خانه نه غذا خوردم نه حتی یک چای ولی باعث شد آن بچه نجات پیدا کند.

وقتی کارآفرین، خیّر می شود!

روزی به روستایی رفتم به نام آق بند .در این روستا هیچ آشنایی نداشتم و برای ارتباط برقرار کردن باید با کسی آشنا میشدم دیدم خانمی با یک دبه آب داره از روبرو می آید. جلو رفتم و سلام کردم از او پرسیدم قالیبافی بلدی ؟ گفت بله .گفتم میبافی گفت نه .گفتم دختر داری گفت بله گفتم قالبافی بلد هستند ؟ گفت نه ..گفتم  دخترانت بزرگ هستند چرا قالبافی بلد نیستند ؟ گفت برو بابا دلت خوشه . .من به دنبال اون خانم راه افتادم تا به منزلش برم و رفتم داخل خانه آن خانم و به او گفتم مشکلت چیه ؟ گفت ببین خانم ما لوله کشی آب نداریم آب را هم باید بخریم . اینجا مردم آبانبار دارند به طول و عرض 2 متر که 30 هزار تومن هزینه پر کردنش را می دهند . من حتی اون آب انبار را هم ندارم . من توان مالی درست کردن آبانبار را ندارم و نه توان مالی خرید آب را دارم به همین خاطر من و سه دخترانم با دبه های آب در داخل روستا از مردم درخواست آب می کنیم. خیلی متأثرشدم به مسجد روستا رفتم دیدم در اونجا انبار هست ولی خالی و خراب.

از مردم تقاضا کردم که این انبار رو بشوییم و ضد عفونی کردیم و بعد به آن شخصی که روزانه با تراکتور آب میاورد تماس گرفتم و درخواست کردم که آن آب انبار رو با هزینه من پر کنند. به این صورت بود که ما توانستیم 18 خانواده را که به این حالت زندگی میکردند را شناسایی کنیم. از اون  به بعد من خیلی پیگری کردم از جهت لوله کشی آب برای آن روستا اما متاسفانه موفق نشدم ولی کاری که تونستم انجام بدم این بود که برای مدتی اون انبار را پر نگه دارم که این خانواده ها بتوانند استفاده کنند و اینکه با کمک اهالی برای این خانواده ها آب انبارساختیم و به بچه هاشون آموزش قالی بافی دادیم که منبع درآمدی باشند برای خانواده و گذران زندگی.

خلاقیت در رفع چالشهای کارکنان

من در روستای صحن سوفلا سه بافنده داشتم که پدرشان نابینا بود و این سه دختر با بافندگی فرش امورات خانه را می گذراندند و وقتی صحبت ازدواج این دختر ها به میان میامد ، پدر های های گریه می کرد از جهت اینکه بوسیله این سه دختر امرار معاش میکرد و اگر این دختر ها ازدواج میکردند او دیگر منبع درآمدی نداشت. من متوجه شدم که دختر بزرگ این آقا نزدیک به 40 سال سن دارد و بقیه دختر ها بین 20 تا 30 سال سن داشتند و خواستگار داشتند اما دختری که 40 سال سن داشت عملا خواستگار نداشت.

من با مادر دختر ها تبانی کردیم و به پدر ایشان گفتم که خواستگارهایی که برای دختر های شما آمدند قبول کرده اند که دختر ها مانند قبل برای شما فرش ببافند و پولش را به شما بدهند و درآمد شما قطع نخواهد شد. اما در واقع صحبتی با دامادها نشده بود و یک دختر فرش می بافت به جای سه دختر و به این ترتیب امورات پدر می گذشت. تا اینکه پدر فوت شد و مادر هم در بستر بیماری بود و ما همیشه نگران فوت مادر بودیم که خدای نکرده این دختر تنها و بی کس نماند.

پسری بود در اون منطقه  تک و تنها که با پدرش زندگی میکرد و پس از فوت پدرش او هم تنها و بی کس بود. روزی من اون آقا را دیدم و ازش پرسیدم که دوست داری ازدواج کنی؟ در جوابم گفت چه کسی به من دختر میده؟ گفتم من یک دختر خوب سراغ دارم. و به خواستگاری دختررفتم و به خواست خداوند و کمک اطرافیان بساط ازدواج این دو را ترتیب دادیم.ادامه دارد ...

رضا قندی، صادرکننده نمونه فرش
دکتر مهدی کنعانی ، مدرس دانشگاه و مشاور کارآفرینی